Fotosentez ve Solunum

FOTOSENTEZ

Bitkiler kendileri, hayvanlar ve insanlar için besin üretmek zorundadırlar. Bu nedenle yapraklarındaki klorofil aracılığı ile güneş ışığını toplarlar. Toplanan güneş ışığı kimyasal enerjiye dönüştürülerek, genelde nişasta olarak depolanır ve gelişmek, büyümek için yakıt olarak kullanılır. Bitki güneşten aldığı ışık enerjisi ile karbondioksit ve sudan yararlanarak zengin içerikli bir besin olan glikoz (şeker) elde etmektedir. Besin elde etme adına gerçekleşen bütün bu kimyasal süreç Fotosentez olarak ifade edilir. Fotosentez için en temel şart, ışık ve ısı dır. Bitkiler ışık olmadan asla yaşayamazlar...
Yapraklar, bitkilerin besin üretim merkezidir. Bitki yapraklarını oluşturan hücrelerin içinde kloroplast denilen, çok küçük yapılar vardır. Bu yapıların içindeki yeşil renkli boyar madde (pigment) olan klorofil maddesinin görevi ışık yakalamaktır. Kloroplastlar güneş ışınlarını bir panel gibi toplayıp, kollektör gibi enerjiye dönüştürerek besin üretirler... Üretilen besin yapraklardan, bitkinin beslenmesi gereken diğer bölümlerine götürülür.

Ayrıca fotosentez ile üretilen besinler besin zinciri yardımıyla diğer canlılara geçer.

SOLUNUM

OKSİJENLİ (AEROBİK) VE OKSİJENSİZ (ANAEROBİK, FERMANTASYON) SOLUNUM

Solunum, canlılarda enerji oluşturmaya yarayan fiziksel ve kimyasal işlemleri topluca belirten terim. Hücrelerin görevlerini yerine getirmesi enerjiye bağlı olduğundan bütün organizmalar solunum yapar ve solunum sırasında oluşan enerji, besin moleküllerinde saklanır.
Birhücreli organizmaların bazılarında, besin moleküllerinin bir ölçüde parçalanmasıyla, az oranda enerji veren bir solunum biçimi görülür; oksijen gerektirmediğinden, bu işleme oksijensiz (anaerobik) solunum denir: Oksijen yetersizliğinde, birçok organizma ve memeli hayvanların doku, kas gibi yapılarında oksijensiz solunum görülür. Kaslarımızın uzun süreli çalışması sonucu oluşan aşırı yorgunluğun sebebi kaslarımızın oksijensiz solunum yapmasındandır.

Yeterli oksijen bulunduğu zamansa organizmalar, daha verimli olan havalı (aerobik) solunum yaparlar: Hücrede gerçekleşen biyokimyasal tepkimeler dizisinde besin maddeleri, karbon dioksit ve su gibi yalın organik moleküllere ayrışarak, havasız solunum. dakinden çok daha fazla enerji verirler.
Havalı solunumun verimi, hücrelere oksijen taşıyan ve karbon dioksit gibi artıkların atılmasını sağlayana sistemin iyi çalışmasına bağlıdır. Bunun için de akciğer ya da solungaç gibi geniş soluma yüzeyleri ve dokulara oksijen getirip artıkları götüren bir dolaşım sistemi gereklidir. Soluk alma ve hücrelere oksijen sağlama işlemlerine dış solunum, hücrenin mitokondrilerinde enerji oluşturan biyokimyasal tepkimelere de iç solunum ya da hücresel solunum denir.